Η Σαντορίνη προσφέρει πολλά παραπάνω από θάλασσα, ήλιο και μαγευτικό ηλιοβασίλεμα. Μπορεί να προσφέρει ένα ευρύ φάσμα πραγμάτων και γνώσεων στο σύγχρονο, απαιτητικό τουρίστα που θα μετατρέψουν τη διαμονή του σε μια μαγική εμπειρία. Ανάμεσα στα γνωστότερα διεθνώς σαντορινιά προϊόντα είναι και το σαντορινιό κρασί.

Χωρίς καμία αμφισβήτηση, έχουμε εισέλθει σε μία εποχή όπου ανέκαθεν «Μεγάλα» κρασιά είναι τα κρασιά που ανοίγοντας τα σε μεταφέρουν στην περιοχή που γεννήθηκαν. Είναι τα κρασιά που εκφράζουν το terroir δηλαδή τον τόπο, το κλίμα, το έδαφος, τους ανθρώπους…

Αυτό ακριβώς επιδείχνουν και τα κρασιά της Σαντορίνης. Μία μοναδικότητα. Την απόλυτη έκφραση του terroir της Σαντορίνης σφραγισμένη σε μία φιάλη.

Ο αμπελώνας της Σαντορίνης εκτείνεται σε 1.300 εκτάρια κυρίως στο νότιο και νοτιοδυτικό τμήμα του νησιού και έχει ιστορία 3.500 ετών. Η ιδιαιτερότητα του Σαντορινιού αμπελώνα συνδέεται κυρίως με τις αυτόχθονες ποικιλίες, το μοναδικό οικοσύστημα του νησιού, το οποίο χαρακτηρίζεται από το αμμώδες και ηφαιστειακής προέλευσης έδαφος, τους δυνατούς ανέμους, τις λιγοστές βροχοπτώσεις, το θερμό και ξηρό καλοκαίρι, αλλά και το πολύ σημαντικό γεγονός ότι στη Σαντορίνη ο αμπελώνας δεν προσβλήθηκε ποτέ από τη φυλλοξήρα (το έντομο, που τρώει τις ρίζες του αμπελιού, ξεραίνοντας τα φύλλα).

Το χαρακτηριστικό των φυτών στον σαντορινιό αμπελώνα είναι το κλάδεμα τους σε σχήμα καλαθιού. Με αυτή την μέθοδο καλλιέργειας που ονομάζεται «κουλούρα», τα αμπέλια προστατεύονται από την πολλή ζέστη, τη ξηρασία και τους ισχυρούς ανέμους του Αιγαίου, ενώ ποτίζονται από την καλοκαιρινή υγρασία που συγκρατείται κατά τη διάρκεια της νύχτας από το ηφαιστειογενές έδαφος. Η χαμηλή δε απόδοση που κυμαίνεται κατά μέσο όρο στα 3.000 κιλά σταφυλιών ανά εκτάριο προσδίδει στους παραγόμενους οίνους αρωματική φινέτσα, ορυκτώδη γεύση, πλούσιο όγκο καθώς και ικανότητα για μεγάλη παλαίωση στο χρόνο κατά την οποία αποκτούν πολύπλοκο και έντονο χαρακτήρα. Έτσι τα σαντορινιά κρασιά προτείνονται ως οίνοι υψηλής γαστρονομικής αξίας.

Οι βασικές ποικιλίες σταφυλιών που καλλιεργούνται στη Σαντορίνη και δίνουν όλη τη μεγάλη ποικιλία των κρασιών της είναι το Ασύρτικο (που δίνει το 80% της παραγωγής της Σαντορίνης), το Αθήρι και το Αηδάνι από τα λευκά και η Μαντηλαριά, το Μαυροτράγανο και το Βουδόματο από τα κόκκινα. Τα κρασιά της Σαντορίνης χαρακτηρίζονται από έντονα αρώματα και γεύσεις και υψηλούς αλκοολικούς βαθμούς.

Όλα τα παραπάνω μαζί με τον παράγοντα «άνθρωποι» που θα αναλύσουμε παρακάτω, συνθέτουν το μοναδικό «terroir» του Σαντορινιού αμπελώνα.

Επι χιλιάδες χρόνια καλλιεργούσαν Ασύρτικο πάνω σε ένα ηφαίστειο κυριολεκτικά, δίνοντας λευκά κρασιά υψηλόβαθμα και χωρίς ισορροπία. Όμως χρειάστηκε η επιστημονική εμπλοκή από οινοποιούς που κουβαλούσανε μαζί τους μεγάλη εμπειρία από το εξωτερικό ώστε να ξεκινήσει σιγά σιγά να μπαίνει το θεμέλιο για να χτιστεί αυτό που σήμερα γνωρίζουμε και απολαμβάνουμε σε κάθε φιάλη ΠΟΠ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ.  Με πρωτοστάτη την εταιρεία ΜΠΟΥΤΑΡΗ & ΥΙΟΣ και τον οραματιστή Δρ Γιάννη Βογιατζή που αποβιβάστηκε στο νησί την δεκαετία του 80 και ανέλαβε να αναδείξει τον Σαντορινιό Αμπελώνα μέσα από οινολογικές πρακτικές που αναδείκνυαν ακριβώς τον τόπο και την ποικιλία με μοναδικό τρόπο. Σε συνεργασία με τον Συνεταιρισμό SANTO ήταν οι πρώτοι που ξεκίνησαν να φτιάχνουν ποιοτικό κρασί στο νησί. Ακολούθησαν το παράδειγμα τους και άλλα μεγάλα ονόματα του σημερινού οινικού κλάδου όπως ο Πάρις Σιγάλας, ο Χαρίδημος Χατζιδάκης, ο Γιάννης Παρασκευόπουλος και όλοι μαζί από την δεκαετία του 90 ανέδειξαν δυναμικά την ΠΟΠ Σαντορίνη εντός και εκτός συνόρων τραβώντας την προσοχή διακεκριμένων sommeliers και Master of Wine. Θετικό αποτέλεσμα της «οινικής επανάστασης» στο νησί της Σαντορίνης ήταν να ακολουθήσουν και να ενταχθούν στο πρότυπο αυτό και παλιές ιστορικές  κάναβες όπως η Κάναβα Ρουσσος, το Κτήμα Αργυρού και άλλες ενώ νέα οινοποιεία όπως το Vasaltis δημιουργούνται συμπληρώνοντας την εικόνα μιας υγειούς και ανταγωνιστικής αμπελουργικής ζώνης.

Στη Σαντορίνη οινοποιούνται διάφοροι τύποι κρασιών όμως διαθέτει ένα λευκό οίνο Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης που ανάλογα με το είδος οινοποίησης μπορεί να ονομαστεί με 3 διαφορετικές ονομασίες:

• Το ΠΟΠ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ από την ποικιλία Ασύρτικο η οποία επικράτησε μεγαλουργώντας στο ηφαιστειακό έδαφος και το ξηροθερμικό κλίμα της Σαντορίνης. Ο λευκός ξηρός ΠΟΠ Σαντορίνη παράγεται από την ποικιλία Ασύρτικο σε ποσοστό τουλάχιστον 75% , το δε υπόλοιπο ποσοστό από τις ποικιλίες Αηδάνι και Αθήρι
• Το ΝΥΧΤΕΡΙ είναι μία παραδοσιακή ονομασία που  επιφυλάσσεται για τους  λευκούς ξηρούς οίνους, ΠΟΠ Σαντορίνη που έχουν ελάχιστο φυσικό αλκοολικό, τίτλο 13,5% Vοl , έχουν οινοποιηθεί είτε σε δεξαμενή είτε σε βαρέλι, έχουν δε στη συνέχεια παραμείνει προς ωρίμαση σε ξύλινα βαρέλια τουλάχιστον για τρεις (3) μήνες.
• Το VINSANTO (Vino di Santorini) είναι μία παραδοσιακή ονομασία που επιφυλάσσεται για τους γλυκύς οίνους από λιασμένα σταφύλια ΠΟΠ Σαντορίνη. Το παραδοσιακό γλυκό κρασί της Σαντορίνης που είναι συνδεδεμένο με τη σύγχρονη ιστορία της και την έχει κάνει γνωστή σε όλο το κόσμο. Η οινοποίηση του γίνεται από λιασμένα σταφύλια στον καλοκαιρινό ήλιο της Σαντορίνης.

Οι οίνοι ΠΟΠ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ παρουσιάζουν έντονη και τραγανή οξύτητα με φίνες αρωματικές νότες από κίτρο (citrus fruit) και άνθη λεμονιάς ενώ στο στόμα παρουσιάζει μία ιδιότυπη ορυκτότητα για την οποία φημίζονται. Η ορυκτότητα ή μεταλλικότητα που τα χαρακτηρίζει έχει να κάνει με αρώματα και γεύσεις από βρεγμένα βράχια, αλμύρα, ιώδιο και όστρακα που προφανώς γεννιούνται από το χαρακτηριστικό έδαφος και την θάλασσα που το αγκαλιάζει.

Ο χαρακτήρας αυτός αυξομειώνεται ανάλογα με την οινοποίηση και την χρήση βαρελιού ή την οινοποίηση κάτω από οξειδωτικές συνθήκες. Παλαιωμένο σε βαρέλι μπορεί αργότερα να σας θυμίζει ένα Chablis από την Βουργουνδία που και αυτό έχει χαρακτήρα ανάλογο. Σε χρονιές με πολλή υψηλή ωρίμανση μπορεί να θυμίζει κάποιο Riesling από τον Νέο κόσμο.

Είναι εμφανές ότι πρόκειται για ένα προϊόν που έχει αποδείξει περίτρανα ότι αποτελεί οίνο παγκόσμιας κλάσης, ενώ συνεχώς εμφανίζεται σε λίστες των πιο gourmet εστιατορίων ανα τον κόσμο με sommelier διεθνούς φήμης να το προτείνουν χωρίς κανένα ενδοιασμό στο food pairing με θαλασσινά. Έτσι έχει ανοίξει και ο δρόμος ώστε ο Σαντορινιός Αμπελώνας να συμπεριληφθεί στην Λίστα ως Μνημείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.